Wandeling bij Strafkolonie Ommerschans – Maatschappij der Weldadigheid 14km

Jacomijn | 17 oktober 2020 | Actief, Europa, Nederland | 3 reacties

Een wandeling op de grens van Overijssel en Drenthe brengt mij bij de Strafkolonie Ommerschans. Uiteraard had ik wel vaker gehoord van de koloniën van weleer of ook wel strafkolonie of veenkolonie maar echt een beeld erbij had ik niet. Om er eens meer van te weten te komen nam ik het boekje Weldadig Wandelen van Gegarandeerd Onregelmatig erbij. Ik koos de wandeling bij de Strafkolonie Ommerschans uit. Deze is op een half uurtje rijden van mijn huis en dus heerlijk voor een herfstwandeling waarbij ik ook nog iets leer van de historie van deze plek!

Yoga nabij Ommerschans — Ik werd echt vrolijk van deze pose die ik op de Alpe Adria Trail deed… Nu zie ik wel dat ik hem niet goed deed… Kruislings vastpakken was het… maar toch 🙂

Wandeling bij Strafkolonie Ommerschans – 14 km
Maatschappij der Weldadigheid

Ik las al dat de Koloniën van Weldadigheid in Frederiksoord, Wilhelminaoord en Willemsoord vrijwillige koloniën waren. Hier werden gezinnen geplaatst die het in die tijd, een moeilijke tijd na de Franse overheersing, in een armoedige situaties leefden in de steden van Nederland. Generaal Johannes van den Bosch richtte de Maatschappij van Weldadigheid op en haalde gezinnen uit de stad naar het platteland zodat zij daar een beter bestaan konden opbouwen.

Wandeling Strafkolonie Ommerschans — Met het boekje van Gegarandeerd Onregelmatig bij de hand start ik de wandeling bij de verdedigingsschans Ommerschans

Kolonisten die zich misdroegen, alcohol misbruikten, ontucht pleegden maar ook voor brutaliteit lees ik, werden op een strafkolonie geplaatst. Er werden 2 strafkoloniën gebouwd en een van die strafkoloniën is dus de strafkolonie Ommerschans. De ander staat in Veenhuizen en is veel groter geweest in die tijd met 3 gestichten (koloniën) en het zogenaamde ‘vierde gesticht’. Dit vierde gesticht was de begraafplaats voor de overleden kolonisten uit Veenhuizen.

Verdedigingsschans Ommerschans

Maar goed, ik ging dus wandelen bij de strafkolonie Ommerschans. De dag die ik ervoor uitgekozen was bleek perfect te zijn. Ik had heerlijk herfstweer en kon volop genieten van een heerlijk zonnetje. De wandeling is 14 km en dus zou ik in 3 uurtjes wel klaar kunnen zijn ware het niet dat ik veel tijd heb genomen om paddenstoelen op de foto te zetten. Met een heerlijk zonnetje wat door de boomtoppen kwam bleef ik maar bezig en dus stilstaan 🙂

De wandeling Strafkolonie Ommerschans begint bij de verdedigingsschans Ommerschans. De historie van deze schans gaat een stuk verder terug namelijk naar 1625. Deze werd gebouwd om ons tegen de Spanjaarden te beschermen. Men wilde voorkomen dat de Spanjaarden door het veen bij Ommen naar het Noorden kon trekken. Het begon met een veldschans waar in de loop der tijd bastions bij werden gebouwd en ravelijnen en grachten. In de omgeving vind je dus veel meren die van oudsher uit grachten zijn geweest en voor nu in vreemde vormen liggen.

Begraafplaats Strafkolonie Ommerschans

Ik loop door het bos naar de dichtbij gelegen begraafplaats. In totaal stierven 5448 mannen, vrouwen en kinderen in Ommerschans. Zij liggen hier in het bosgebied begraven. Het is maar een kleine begraafplaats en het doet vreemd aan. Zo aan de rand van het bos liggend en alleen maar witte kruizen… Veel minder kruizen dan het aantal wat ik hierboven benoem…

Vervolgens loop ik even langs de grote weg waar ik aan mijn rechterhand Hoeve NO4 zie. Dit is een van de oude hoeves uit de kolonietijd, er waren er in die tijd 21. De hoeve is ook een tijd in bezit geweest van het Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht. Nu is het een biologisch melkveebedrijf van de familie Hiemstra. Aan mijn linkerhand zie ik een bord waar op staat dat daar een RK kerk stond met de pastorie van de bedelaarskolonie De Ommerschans (1869 – 1900)

Hoeve NO4 - Strafkolonie Ommerschans — Hoeve no 4 van de strafkolonie Ommerschans

Hierna sla ik twee keer linksaf om over een houtwal/wildwal te lopen en dan door een mooi bos te wandelen, het Canadabos wordt het genoemd. Het pad werd vergeleken met de lange weg naar Canada werd er door de tewerkgestelden gezegd lees ik in het boekje …

Kort hierna mag ik de oude gracht oversteken op een geweldige manier!! Ze hebben stapstenen gemaakt in de vorm van bladeren. Dit geeft het geheel een super aanblik! Met de zon die doorkomt en het groene laagje over het water van de gracht!

De Stapstenen over een oude gracht van de Verdedigingsschans Ommerschans

Oude ravelijnen, grachten en munitieopslag

Als ik verder loop kom ik bij een oude ravelijn uit. Hier staat een informatie trap paal waar ik kan horen over de vervlogen tijden van de 18e eeuw. Verderop kom ik langs een van de grootste munitie opslagplaatsen van Nederland in die tijd. Ik moet bekennen dat ik dit gemist heb…

Ik liep heerlijk te genieten van de zon en van de stilte… en zag wel de grote muur die om de tuinen van het rijksopvoedingsgesticht lag.

Ravelijn langs oude gracht van de Verdedigingsschans Ommerschans — Zicht op de Ravelijn van de Verdedigingsschans

Na een stuk door het bos te hebben gewandeld waarin ik de tijd nam om foto’s te nemen van de vele paddenstoelen kom ik uit bij de molen De Star.

Vlak hierna moet ik een drukke weg oversteken, rechtsaf slaan, om daarna gelijk weer een oversteek over een drukke weg te maken waarna ik linksaf het natuurgebied weer in kan. De beschrijving zegt dat je na 800 meter op asfalt over gaat en dan ook een bordje Landgoed Katingerbos zal zien. Ik zag dit bordje al veel eerder en ben daar dus het bos ingedoken. Op het bordje zelf staat Landgoed Kategerbos btw.

Ruim een km later kwam ik er weer uit en liep ik weer op dezelfde weg en zag ik dat ik pas daar op asfalt kwam te lopen.. Wederom zag ik het bordje Landgoed Kategerbos… Ik snapte het al niet want ik kwam niet langs de beschreven plas… Toen ik nu weer het bosgebied aan mijn linkerkant indook klopte de beschrijving wel!!

Landgoed Kategerbos – Strafkolonie Ommerschans

In eerste instantie houd je bij de Y-splitsing met heuvel links aan. Je komt langs een bankje aan je linkerhand en de plas aan je rechterhand. Dit is niet het bankje waar de beschrijving in het boekje overgaat. Die kom je iets later tegen als je een grotere weg door het bos recht oversteekt.

Dan heb je een mooie bank aan je linkerhand met de plas ook aan je linkerhand. Daar ga je het bospaadje over heuvels in. Deze leidt je links om de plas om later weer uit het bos te komen en rechtsaf te slaan.

Buurtschap Rabbinge en rivier Reest

Je loopt dan richting Rabbinge, een soort klein buurtschapje. Geweldige oude boerderijen en een mooie gebied met het riviertje Reest. Je loopt een aantal mooie paden hier en komt dan weer door Rabbinge te lopen om dan het volgende bos in te duiken waar je over heide komt te lopen. Deze wandeling laat je veel verschillende (natuur)gebieden zien.

Dat is wel een reden waarom ik je deze wandeling zeker aan kan bevelen!!

Verrassend aan deze wandeling is de veelzijdigheid in landschap wat je tegenkomt. Net liep ik nog door het platteland waar de rivier Reest doorheen slingert en nu loop ik door een bos- en heidegebied. Dit brengt weer een heel ander gevoel met zich mee en natuurlijk de kleuren en geuren.

Bij de visvijver aan de rand van Balkbrug zie ik dan de eerste rood met witte stippen paddenstoelen!!

Dienstwoningen als Rijksmonumenten in Balkbrug

Na het mooie stuk door de heide komt er nog weer door een stuk bos en dan kom je net voor Balkbrug aan de rand te lopen bij een visvijver. Balkbrug steek je door en dan kom je langs een aantal oude dienstwoningen te lopen. Deze woningen staan op de lijst van rijksmonumenten. De rij woningen die in het boekje worden afgebeeld staan net voorbij de Boslaan die de wandeling ons in laat gaan.

Woningen in neostijl ontworpen door W.C. Metzelaar, hij ontwierp ook gevangenissen en gerechtsgebouwen.

Limiethuisje Ommerschans — Het oude Limiethuisje van Ommerschans

Aan het eind van de Boslaan staat dit limiethuisje. Dit huisje geeft zoals de naam al aangeeft de limiet aan tot waar de kolonisten zich mochten bewegen. In totaal hebben er 17 op het gebied van de strafkolonie Ommerschans gestaan op strategische plekken.

Wandeling bij Strafkolonie Ommerschans

Hierna loop ik het lange stuk over het zogenaamde dronkemanslaantje. Deze komt ook langs de hekken van Transculturele Psychiatrie Veldzicht. Daarna kom ik langs de Boskerk om even later weer uit te komen bij mijn startpunt van vandaag de Verdedigingsschans Ommerschans!

Zicht op Veldzicht vanaf Dronkemanslaantje

Boskerk - Ommerschans — Boskerk – Ommerschans

Kort hierna stap ik in mijn auto om weer naar huis te rijden. Ik heb een heerlijke middag gelopen in dit bijzondere gebied! Ik ga binnenkort zeker nog een wandeling uit dit boekje doen!!

Wil jij dit boekje ook bestellen? Check dan even hier.